Ondernemen in onroerend erfgoed

Een uniek pand

Historische gebouwen zoals een oud fabriekspand, een klooster of een kerk, een oude notariswoning, … zorgen voor aan aantrekkelijke uitstraling gelet op hun geschiedenis, architecturale hoogstandjes en esthetische afwerking. 

Of deze historische gebouwen ook werkelijk als uniek of waardevol worden omschreven, kan je achterhalen via de website www.geo.onroerenderfgoed.be. Deze website van de Vlaamse Overheid bevat een kaart met aanduiding van alle panden die zijn opgenomen op de Inventaris Onroerend Erfgoed. Deze inventaris bevat een overzicht van alle gebouwen die als waardevol worden omschreven omwille van hun historiek, kunst of architectuur. Gebouwen kunnen enerzijds opgenomen zijn in de inventaris, anderzijds kunnen zij ook als beschermde gebouwen zijn aangeduid. Beschermde gebouwen brengen nog meer mogelijkheden met zich mee, maar ook meer verplichtingen. 

In stads- en dorpskernen worden heel vaak kerken, kappellen, burgerwoningen, … opgenomen op de inventaris onroerend erfgoed. 

Meer mogelijkheden in erfgoedpand

De mogelijkheden om een onderneming uit te baten in een erfgoedpand, zijn vaak ruimer dan in een niet-erfgoedpand. De regelgeving voorziet immers een aantal uitzonderingen voor erfgoedgebouwen. Het idee hierachter is dat deze gebouwen alsnog “gevaloriseerd” kunnen worden in de plaats van te staan verloederen. Een publiek toegankelijke functie zorgt er immers voor dat het gebouw terug in de belangstelling komt te staan en terug in ere kan hersteld worden. 

De algemene regelgeving inzake het wijzigen van een functie van een erfgoedgebouw voorziet enkele voorwaarden. In eerste instantie moet het gebouw ook effectief zijn opgenomen op de inventaris onroerend erfgoed als “geïnventariseerd” of “beschermd”. Vervolgens moet kunnen worden aangetoond dat de erfgoedwaarde nog steeds aanwezig is, alsook dat het gebouw niet verkrot is. Tot slot moet eveneens worden aangetoond dat de erfgoedwaarde behouden blijft. 

Lokale regelgeving blijft echter de norm

Ondanks het feit dat de algemene regelgeving meer mogelijkheden voorziet, moet ook steeds de lokale regelgeving gecontroleerd worden. Vele steden en gemeenten voorzien een stedenbouwkundige verordening, een Bijzonder Plan van Aanleg (BPA) of een Ruimtelijk Uitvoeringsplan (RUP) waarbij de algemene regels verder worden verfijnd. Echter blijft ook daar de nodige aandacht bestaan voor erfgoedgebouwen. Bijgevolg zal ook deze lokale regelgeving vaak een uitzondering voorzien! 

De mogelijke functiewijziging en de goede ruimtelijke ordening

Wil je een uniek of historisch pand gaan herbestemmen, dan zijn de mogelijkheden oneindig. Je kan kiezen voor een ontmoetingscentrum, winkelruimte, B&B, feestzaal, polyvalente ruimte, meergezinswoning, kantoorruimte, co-workingspace, … 

In het kader van de goede ruimtelijke ordening moet je uw herbestemming ook wel kunnen onderbouwen en motiveren. Goede ruimtelijke ordening is een subjectief begrip en handelt onder meer over de inpasbaarheid, inkleding en integratie van de nieuwe bestemming. 

Onder meer het aspect geluid kan hierbij aan bod komen. Zal muziek worden geproduceerd bij de uitbating van de nieuwe zaak. Welke decibels worden hierbij verwacht? Hoeveel bezoekers zullen tegelijkertijd aanwezig zijn op de site? Zorgt dit voor het overschrijden van een geluidsgrens? Worden installaties voorzien zoals ventilatoren en afzuigsystemen die hinder kunnen opleveren voor omwonenden? 

Ook het mobiliteitsverhaal kan belangrijk zijn. Hoeveel bezoekers worden verwacht per uur of per dag? Is er voldoende parkeergelegenheid bij uw zaak of in de nabije omgeving? Wordt het verkeer in de omgeving niet teveel overbelast door de nieuwe activiteit die wordt voorzien? Is de weg waaraan het pand gelegen is voldoende toegankelijk? Is er een aansluiting voor het openbaar vervoer in de nabije omgeving? 

Moraal van het verhaal

Een uniek pand uitpikken voor het starten van uw zaak kan ervoor zorgen dat u de ultieme trekpleister heeft gevonden. De regelgeving voorziet heel wat mogelijkheden zodat dit zeker de moeite waard is om uit te zoeken! Bij elk pand moet echter de lokale regelgeving afgetoetst worden en moet u nazien of de goede ruimtelijke ordening niet wordt geschaad. 

U kan steeds bij onze Profex-adviseurs terecht voor verdere ondersteuning, of volg op dinsdag 1 juni van 12u30 tot 13 het gratis Quick & Easy webinar over ondernemen in erfgoedgebouwen.